System kaucyjny w Polsce – co warto wiedzieć
Czym jest system kaucyjny?
System kaucyjny to sposób na zachęcenie do recyklingu i ponownego użycia opakowań. Polega on na tym, że przy zakupie napoju w specjalnym opakowaniu płacimy niewielką dodatkową kwotę (kaucję), którą później odzyskujemy po oddaniu pustego opakowania. Dzięki temu mniej butelek i puszek trafia do śmieci, a zamiast tego wracają do ponownego przetworzenia lub ponownego napełnienia. Wszystkie opakowania objęte systemem będą miały wyraźny znak informujący o wysokości kaucji, co ułatwi ich rozpoznanie.
Jakie opakowania będą objęte kaucją?
W systemie kaucyjnym obejmowane są opakowania na napoje spełniające konkretne kryteria:
- Butelki plastikowe (PET) jednorazowego użytku do 3 litrów – za zwróconą butelkę otrzymamy 50 groszy.
- Puszki metalowe (np. po napojach gazowanych) do 1 litra – ich zwrot również daje 50 groszy.
- Butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra (na przykład butelki po piwie) – za ich oddanie dostaniemy 1 zł.
Opakowania te będą wyraźnie oznakowane specjalnym logo systemu kaucyjnego oraz informacją o kwocie kaucji.
Jak będzie wyglądał zwrot opakowań i odzyskanie kaucji?
- Dopłata przy zakupie: Przy zakupie napoju w opakowaniu z kaucją przy kasie doliczana jest do ceny kaucja. Opakowania bez oznaczenia systemu kaucyjnego nie podlegają temu systemowi.
- Oddawanie opakowań: Puste, oznaczone opakowania możesz zwrócić w dowolnym punkcie zbiórki – przede wszystkim w sklepach, które sprzedają napoje objęte kaucją, oraz w specjalnych automatach do zbierania butelek i puszek. Duże sklepy (powyżej 200 m²) będą musiały przyjmować takie opakowania, a mniejsze sklepy mogą dołączyć do systemu dobrowolnie. W całej Polsce mają też powstać specjalne automaty lub punkty poza sklepami, gdzie będzie można oddawać opakowania.
- Odbiór kaucji: Kiedy oddasz opakowanie w punkcie zwrotu, otrzymasz z powrotem wniesioną wcześniej kaucję. Nie jest konieczne posiadanie paragonu z zakupu – system działa na bazie oznaczeń na opakowaniu. Dzięki temu zwrot jest prosty i szybki.
- Zadbaj o kształt opakowania: Przy zbieraniu opakowań do zwrotu nie zgniataj ich – najlepiej oddawaj je nienaruszone. Ułatwi to ponowne wykorzystanie i przeliczenie zwróconych pojemników.
Od kiedy system zacznie obowiązywać?
System kaucyjny został wprowadzony ustawowo i zacznie działać od 1 października 2025 roku. Od tego dnia w sklepach pojawią się napoje w opakowaniach objętych systemem – będą one oznaczone logo kaucji i podaną kwotą. Oznacza to, że zakupy od października 2025 roku mogą obejmować dodatkową opłatę kaucji za wybrane opakowania, którą potem odzyskasz, oddając puste opakowanie.
Dlaczego warto korzystać z systemu kaucyjnego?
Wprowadzenie kaucji przyniesie szereg korzyści, zarówno ekologicznych, jak i praktycznych:
- Czystsze środowisko: System zmniejszy ilość śmieci zalegających w przyrodzie i na naszych ulicach – mniej wyrzucanych butelek i puszek oznacza czystsze parki i lasyg.
- Więcej recyklingu: Dzięki kaucji znacznie wzrośnie poziom selektywnego zbierania i przetwarzania odpadów opakowaniowych. Dzięki temu więcej surowców wróci do ponownego użycia, co chroni zasoby naturalne.
- Dobre nawyki: System wyrobi w nas nawyk oddzielnego zbierania opakowań na napoje i uświadomi, że warto dbać o środowisko. Z czasem stanie się normą, że puste butelki i puszki nie lądują w koszu na śmieci, tylko w punkcie zwrotu.
- Odzysk pieniędzy: Korzystając z systemu, odzyskujemy wpłacone przy zakupie drobne kwoty (np. 50 gr lub 1 zł). To praktyczny bonus dla domowego budżetu – zamiast wyrzucać wartościowe opakowania, można zgromadzić dodatkowe oszczędności.
Podsumowując, system kaucyjny to prosta i przyjazna wszystkim metoda na mniejsze zaśmiecenie miasta i większy recykling. Warto z niego korzystać – oddając butelki i puszki, dbamy o środowisko i otrzymujemy zwrot pieniędzy za wniesioną kaucję.
Źródła: Informacje na podstawie materiałów Ministerstwa Klimatu i Środowiska
